Người Do Thái cuối cùng ở Vinnitsa. "Tôi nghĩ bức ảnh này cũng quan trọng như bức ảnh cánh cổng trại Auschwitz", nhà sử học người Đức Jürgen Matthäus sống tại Hoa Kỳ nhận định. Ảnh: MetropolÔng Jürgen Matthäus - từng là Trưởng nhóm nghiên cứu tại Bảo tàng Tưởng niệm Holocaust ở Washington D.C. (Mỹ) - đã dành nhiều năm tìm kiếm danh tính của những người có mặt trong bức ảnh chụp năm 1941 tại thành phố Berdychiv, thuộc Ukraine ngày nay. Bức ảnh ghi lại cảnh một sĩ quan của Đội phòng vệ Schutzstaffe (SS) của Đức Quốc xã chĩa súng lục vào đầu một người đàn ông đang quỳ trên mép hố chôn tập thể, trong khi khoảng 20 lính Đức Quốc xã khác đứng thành hàng gần đó quan sát. Danh tính của những kẻ gây án và nạn nhân trong bức ảnh vẫn là một ẩn số trong nhiều năm.
Bức ảnh được đặt tên "Người Do thái cuối cùng ở Vinnitsa" trong nhiều thập kỷ cho đến khi ông Matthäus tìm thấy cuốn nhật ký của Đại úy Wehrmacht (người Áo) tại Bảo tàng Holocaust, trong đó có âm bản của bức ảnh với dòng mô tả: "Lực lượng SS bắn người Do thái tại thành Berdichev". Nhờ sử dụng phần mềm AI, ông Matthäus và các nhà nghiên cứu đã xác nhận được vị trí trong bức ảnh, dựa trên việc phân tích hình ảnh các tòa nhà và bố cục thành phố ở phía sau.
Sau khi ông Matthäus công bố phát hiện này vào năm 2023, ông nhận được thư từ một người đàn ông cho biết, người trong ảnh có thể là chú vợ - một sĩ quan SS ở mặt trận phía Đông trong Chiến tranh Thế giới thứ hai. Người này sau đó đã cung cấp cho ông Matthäus các thông tin chi tiết về cuộc đời và sự nghiệp của người chú vợ cũng như các bức ảnh so sánh. Khi được đối chiếu bằng công cụ AI nguồn mở, những bức ảnh này có độ chính xác tới 99% so với ảnh gốc.
.jpg)
